یکی از انواع تقسیم بندی فرش دستباف ایرانی تقسیم بندی از نظر سایز و ابعاد می باشد. در این مقاله از فرش راین قصد داریم تا شما را با انواع اندازه های فرش دستباف ایرانی آشنا کنیم. با ما همراه باشید.
قالی
قالی در اصطلاح فرش دستباف ایرانی به فرش هایی گفته می شود که مساحت آنها 6 متر مربع و یا از آن بیشتر باشند که معمولاً در ابعاد 3×2، 3.5×2.5، 4×3، 5×3.5، 6×4، 7×5، 10×6 متر و… باشند.
الف. قالی های کوچک که عموما در اندازه های ۳×۲ متر،3.5×2.3 متر هستند
ب. قالی های متوسط که در اندازه های 4×3 متر و 2.8×2.8 متر بافته می شوند.
ج. قالی های بزرگ که عموما در اندازه های 4.5×3.5 متر و 4.8×3.7 متری بافته می شوند.
ج. قالی های بسیار بزرگ با اندازه های ۵×۴ و۶×۴ متر و بالاتر از این اندازه ها بافته می شوند و به دلیل اندازه بزرگ و وزن زیاد، که این فرش ها را و به ویژه فرش های بیش از 24 متری را به کار خاص تبدیل می کند، مشتری های خاص خود را داشته و در بازار معمولا گرانتر به فروش می رسند.
کلگی
کلگی نوعی دیگر از فرش دستباف ایرانی است. به فرش‌هایی کلگی گویند که دارای عرضی کمتر از قالی و دارای طولی کمتر از 4 متر باشند. معمولا فرش‌های کلگی در ابعاد زیر بافته می‌شوند:
5/1*3 متر
7/1*3 متر
7/3*2 متر
پشتی یا رویه پشتی
پشتی یا رویه پشتی به فرش هایی گفته می شود که عرض آنها از 50 تا 80 سانتی متر و طول آنها از 80 تا 120 سانتی متر می باشد و متداول ترین اندازه پشتی 90×60 سانتی متر و یا 120×60 سانتی متر می باشد. در نواحی گرگان و بجنورد به نوعی از پشتی ها که پشت آنها گلیم بافی شده است و مانن
د یک کیسه دردار تهیه شده اند قارچین می گویند.
فرش پادری
فرش پادری به قطعه قالی گفته می شود که مساحت آن حدود نیم متر مربع باشد (60 * 90 سانتیمتر). این فرش به اندازه پاگرد در ورودی که معمولاً 70×50 سانتیمتر است بافته می شوند.
فرش کناره
از این نوع فرش ها در قدیم برای پوشاندن فضاهای خالی کناره فرش تا دیوار استفاده می شده است و لکین امروزه بوسیله آن معمولاً راهروها و راه پله ها را مفروش می نمایند و پهنای آنها عموماً از 70 تا 110 سانتی متر و طول آنها 2.5 الی 8 متر است.
پرده ای
اندازه فرش های پرده ای معمولاً 5/2×5/1 متر می باشد. این نوع فرش ها در مدخل اتاق یا سالن ها نصب می گردد.
پادری
به قالیچه های کوچکی که اندازه پاگرد در بافته می شود پادری می‌گویند.
قالیچه
منظور از قالیچه، فرش های کوچکی هستند که عموماً در ابعاد 2.20×1.40 متر بافته می شوند. شاید به عبارت دقیق تر بتوان چنین گفت که قالیچه، به فرش هایی گفته می شود که مساحت آن از ۴ متر مربع کمتر باشد. اندازه قالیچه های متعارف شامل 2.20×1.40 و 2.5×1.5 متر می باشد. لازم به ذکر است که به قالیچه های با اندازه 2.20×1.40 قالیچه سجاده ای و یا قالیچه دو ذرعی، گفته می شود.
در تقسیم بندی فرش دستباف ایرانی منظور از فرش ذرع و نیم ذرع چیست؟
ذرع و نیم برای فرش نوعی سایز محسوب می شود که اندازه آن کمتر از دو متر مربع می باشد (حدود یک ونیم متر مربع). فرش های دستبافت دارای ابعاد متفاوت و طرح های متنوعی می باشند. در صورتی که ابعاد فرش 20.2*40.1 باشد به آن قالیچه گفته می شود و ابعادش را به اصطلاح دو ذرعی می نامند. از فرش و قالی با ابعاد ذرع و نیم بیشتر در خانه های کوچک و یا برای پر کردن قسمت نسبتا کوچکی از محیط استفاده می شود.
ذرع چیست؟
ذرع از واحد های اندازه گیری طول می باشد که امروزه ذرع را معادل 104 و یا 112 سانتی متر در نظر میگیرند. ذرع نیز مانند رجشمار معیاری برای محاسبه و اندازه گیری تراکم فرش دستباف ایرانی است. یا بهتر است رجشمار ( ذرع) را این گونه تعریف کرد: واحد اندازه گیری تعداد گره ها و خفت های هر فرش را توسط عمل رجشمار اندازه گیری و می سنجند.
از طریق ذرع اطلاعاتی از قبیل میزان تراکم خفت های فرش می توان به دست آورد. میزان ذرع در اصفهان و تبریز متفاوت می باشد در تبریز مقدار ذرع را برابر با 112 سانتی متر امروزی و در اصفهان معادل 104 سانتی متر می دانند.
وقتی می گویند رجشمار فرشی مثلا 70 است بسته به اینکه رجشمار کدام شهر را مد نظر دارد این گونه می توان جمله را تفسیر کرد که در هر 6.5 سانتی متر فرش اصفهان 70 گره موجود می باشد و اگر رجشمار تبریز مد نظر است می توان گفت در هر 7 سانتی متر، 70 گره وجود دارد.
