در هنگام خرید فرش دستباف باید به چه نکاتی توجه کنیم؟

ارسال رایگان نخ و نقشه به تمام نقاط کشور

برای خرید فرش دستباف طیف گسترده‌ای از قالی‌های رنگارنگ با طرح‌ها و ویژگی‌های گوناگون پیش روی شما است. در این مقاله از فرش راین قصد داریم تا شما را در خرید فرش دستباف راهنمایی کنیم. با ما همراه باشید.

چرا فرش دستباف بهتر است؟

فرش و قالی دستباف اصیل تبریز، کاشان یا قم بر اثر پا خوردن، نور و شست‌وشو زیباتر می‌شود و هیچ‌گاه چشم‌نوازی خود را از دست نمی‌دهد. اگر الیاف فرش با استفاده از مواد طبیعی رنگ شده باشد، هر چه فرش بیشتر پا بخورد و بماند، ارزش مالی و هنری بیشتری پیدا می‌کند.

بیشتر بخوانید: پرداخت فرش چیست؟

در بافت فرش دستباف از الیاف طبیعی استفاده می‌شود و به همین دلیل در تابستان خنک و در زمستان گرم است. اما فرش ماشینی به خاطر مواد پلاستیکی این ویژگی را ندارد.

این را هم به یاد داشته باشید که برخی از الیاف‌های مصنوعی برای کودکان، یا افراد مبتلا به بیماری‌های مانند آسم و آلرژی، حساسیت‌زا و مضر هستند. اما الیاف طبیعی فرش دستباف هیچ گونه حساسیتی ایجاد نمی‌کنند.

راهنمای خرید فرش دستباف

رنگ الیاف

الیاف فرش‌های دستباف ایرانی با بهره‌گیری از رنگزاهای طبیعی (فرآورده‌های گیاهی، جانوری، معدنی و فلزی) رنگ می‌شوند. پس در قالی‌های دستباف باید رنگ‌هایی را ببینید که از طبیعت سرچشمه می‌گیرند: حشره قرمزدانه مکزیکی برای رنگ سرخ، گیاهان نیل‌دار برای رنگ آبی و پوست انار برای رنگ زرد.

بیشتر بخوانید: آیین قالیبافی در ایران!

رنگ‌های مصنوعی معمولا به طور یکنواخت درون الیاف نفوذ می‌کنند، در حالی که رنگ‌های طبیعی سطح الیاف را می‌پوشانند. پس در هنگام خرید فرش دستباف، بخشی از فرش را اندکی خم کنید و میان پرزها را نگاه کنید. وجود اندکی نایکنواختی نشانگر بهره‌گیری از رنگ‌های طبیعی است.

انتخاب طرح و نقشه 

یکی از پرسش‌های مهمی که در فرآیند خرید فرش دستباف باید بدان پاسخ دهید این است که به دنبال چه طرح و نقشه‌ای می‌گردید: گلدار، هندسی، عشایری (ایلیاتی)، سنتی، تلفیقی، هنری، درشت‌بافت، ریزبافت و غیره.

فرش‌های دستباف بسته به زمان و محل بافتشان دارای سبک‌ها، طرح‌ها و نقشه‌های گوناگونی هستند و این امر بر قیمت آنها تاثیرگذار است. رویهم رفته هر چه نقشه فرش پرنقش‌و‌نگارتر، پیچیده‌تر و ظریف‌تر باشد، آن فرش گرانبهاتر خواهد بود زیرا زحمت بیشتری برای بافت آن کشیده است.

پس شناخت انواع طرح و نقشه فرش ایرانی و همچنین آشنایی با طرح فرش‌های رایج در سرزمین‌های دیگر می‌تواند بسیار راهگشا باشد.

نوع و تعداد گره‌های فرش دستباف

فرش‌های دستباف بر روی دار قالی بافته می‌شوند، به همین دلیل نوع و تعداد گره‌ها یکی از نکات مهمی است که در هنگام خرید فرش دستباف باید به آن توجه داشته باشید. ظرافت (درشت‌بافت یا ریزبافت بودن)، مرغوبیت و بهای یک قالی تابع تراکم گره‌ها در واحد رج (۷ سانتیمتر) یا اینچ مربع (KPSI) و نوع گره (فارسی، ترکی، جفتی، هنری و…) است.

برای مثال، یک قالی باکیفیت در هر اینچ مربع دست کم ۱۲۰ گره دارد. هرچه تراکم گره‌ها بیشتر باشد، فرش ریزبافت‌تر بوده و قیمت بالاتری خواهد داشت. برای بررسی وضعیت گره‌ها باید قالی را برگردانید و به پشت آن نگاه کنید.

بیشتر بخوانید: رجشمار فرش دستباف چیست؟

در فرش‌های دستباف گره‌ها کاملا یکسان نبوده و برخی ممکن است اندازه بزرگتری داشته باشند، زیرا گره‌ها با دست زده شده‌اند. حال آنکه در فرش‌های ماشینی و دستباف‌گونه گره‌ها کاملا یکدست هستند.

توجه به جنس فرش دستباف

فرش‌های دستباف ایرانی اغلب از جنس ابریشم، پشم یا آمیزه‌ای از هر دو هستند. فرش ۱۰۰% ابریشمی مرغوب‌ترین و البته گرانبهاترین نوع فرش بوده و نمایی درخشان دارد. از طرف دیگر، استفاده از پشم برای قالیبافی متداول‌تر است.

کیفیت پشم به نژاد گوسفند، اقلیم، محل چراگاه و زمان چیدن پشم بستگی دارد. در برخی فرش‌ها پشم متریال غالب است و ابریشم برای ایجاد کمی درخشش در بخش‌های ظریفی از آن بکار می‌رود. پس در هنگام خرید فرش دستباف به جنس آن توجه داشته باشید.

هماهنگی با دکوراسیون منزل

رعایت برخی اصول در رابطه با انتخاب فرش و دکوراسیون، علاوه بر آنکه نشانگر ذوق و سلیقه خریدار است در دوام و پاکیزگی و نمود هرچه بیشتر فرش نیز تاثیر انکارناپذیری دارد. در این ارتباط باید عوامل رنگ، بافت و طرح فرش را مورد توجه قرار داد به عنوان مثال فرش‌های کم دوام، ظریف، ابریشمی، قدیمی و عتیقه و یا زمینه روشن را نباید در اطاق نشیمن، نهارخوری و اطاق‌های کودکان قرار داد.

بیشتر بخوانید: آشنایی با حاشیه فرش های دستباف

محل‌های مناسب برای اینگونه فرش‌ها معمولاً اطاق‌های پذیرایی، خواب، کتابخانه و به طور کلی مکان‌های کم رفت و آمد می‌باشد. فرش اطاق نهارخوری باید به اندازه‌ای باشد که پایه‌های صندلی‌های مستقر در اطراف میزنهارخوری کاملاً بر روی آن قرار گیرد.

به عبارتی دیگر ابعاد فرش باید از هر طرف حداقل ۶۰ تا ۷۰ سانتی‌متر بزرگتر از اندازه‌های میز نهارخوری باشد. در سالن‌های پذیرایی فرش مقابل مبل‌ها و کاناپه را به اندازه‌ای انتخاب می‌کنند که ضمن پوشش مساحت مور نظر مقداری از سطح آن نیز زیر پایه‌های مبل‌ها و کاناپه قرار گیرد.

بررسی کیفیت پرزهای فرش در هنگام خرید فرش دستباف

فرش را از نظر کیفیت پرزهای آن نیز باید مورد بررسی قرار داد. پرز فرش باید با دوام، درخشان و انعطاف پذیر باشد فرش‌های با پرز نرم نسبت به فرش‌های با پرز ضخیم دوام کمتری دارند و همچنین تمایل بیشتری به جذب گرد و خاک داشته و مانند فرش‌های با پرز خشن نیز تمیز نمی‌شوند.

انتخاب اندازه مناسب فرش در هنگام خرید فرش دستباف

انتخاب اندازه فرش اهمیت بسیاری دارد. یکی از اشتباهات رایج در طراحی دکوراسیون، قرار دادن یک قالیچه کوچک در میان مبل‌ها و کاناپه‌ها است. این کار اتاق را نامنظم نشان می‌دهد.

بیشتر بخوانید: اندازه های رایج فرش دستباف ایرانی

اندازه فرش را طوری انتخاب کنید که حداقل تا زیر پایه اول مبلمان برسد. به طوری که وقتی روی مبل می‌نشینید پا روی فرش قرار گیرد. اندازه فرش اتاق خواب را به گونه‌ای انتخاب کنید که مقداری از آن زیر تخت برود. بهتر است پس از بیدار شدن از خواب و پایین آمدن از تخت، پاها با فرش برخورد کنند نه زمین سفت و سرد.
از پدید آمدن فاصله میان یک فرش با دیوار و یا فرش‌های دیگر نترسید! این اتفاق اتاق شما را بزرگتر نشان می‌دهد.

فرشی که زیر میز غذاخوری قرار می‌گیرد باید به اندازه‌ای بزرگ باشد که همه پایه‌های میز و صندلی‌ها را پوشش دهد. ضمنا باید توجه داشت که وقتی صندلی‌ها عقب کشیده می‌شوند، تمامی پایه‌ها روی فرش قرار داشته باشند.

توجه و بررسی عمر فرش دستباف

پیش از خرید فرش دستباف سالم بودن و عمر فرش را ارزیابی نمایید. گرچه فرش‌های دستباف فارغ از نو یا کهنه بودن نسبت به فرش‌های ماشینی عمدتا قیمت بالاتری دارند، اما با گذشت زمان از بهایشان کم نمی‌شود؛

به گونه‌ای که برای خرید فرش‌های عتیقه (آنتیک) نسبت به فرش‌های دستباف تازه باید بهای بیشتری بپردازید.

بیشتر بخوانید: لچک ترنج فرش دستباف

سلامت فرش نیز عامل مهم دیگری است که در افزایش عمر فرش و ارزشگذاری آن موثر است. آسیب‌هایی مانند پوسیدگی، پارگی، رطوبت و آبدیدگی، سوختگی، لکه، بوی ناخوشایند، رنگ‌پس‌دادگی و رنگ‌پریدگی، ساییدگی و از بین رفتن پرزها، بیدزدگی و جمع‌شدگی کناره‌ها از قیمت فرش دستباف می‌کاهند.

گرچه بسیاری از این آسیب‌ها را می‌توان با تکنیک‌های رفوگری و قالیشویی برطرف نمود، اما هنگام خرید فرش دستباف دست دوم حتما این موارد را بررسی کنید.

بیشتر بخوانید: هر رنگی در فرش چه معنایی دارد؟

توجه به بودجه در هنگام خرید فرش دستباف

شما باید با توجه به بودجه مورد نظرتان و آگاهی از عوامل موثر بر کیفیت و بهای فرش دستباف به دنبال بهینه‌ترین گزینه بگردید. برای مشخص کردن بودجه حتما به این نکته توجه داشته باشید که فرش دستباف یک اثر هنری است و بافت آن ممکن است ماه‌ها و سال‌ها طول بکشد.

قالیبافی هنر پرزحمتی است و هر فرش دستباف از همنشینی هزاران گره بر تار و پود قالی بدست می‌آید.